Alleen werken - Wat moet? Wat mag? Wat helpt?

Mensen die alleen werken (in nachtdienst, overdag of als zelfstandige) staan er bij calamiteiten in eerste instantie alleen voor. Daarom vraagt de veiligheid van iemand die alleen werkt extra aandacht. Er is sprake van alleen werken als iemand buiten het gezichtsveld of de gehoorafstand van anderen werkt. Als er meer dan één persoon aan eenzelfde risico blootstaat, is er ook sprake van alleen werk.

Wat moet?

Een werkgever moet in de Risico-Inventarisatie en –Evaluatie gericht nagaan of er binnen zijn bedrijf/organisatie mensen zijn die (soms) alleen werken. Als dat het geval is, moet bekend zijn waar, wanneer en wie alleen werkt en dient de werkgever maatregelen te treffen om het risico van alleen werken zo klein mogelijk te maken.
Risicovolle alleen werksituaties zijn onder andere:
• werken in besloten ruimten
• geldtransport voor en na sluitingstijd
• nachtdiensten in (zieken)zorginstellingen
• reageren op inbraakalarm
• contact met agressieve cliënten/patiënten
• werken met gevaarlijke stoffen
• beklimming van kooiladders
• werken met perslucht
De Arbowet vermeldt specifieke voorschriften voor het alleen werken in besloten ruimten en bij duikwerkzaamheden.
Voor zelfstandigen, die ook vaak alleen werken, gelden in sommige situaties dezelfde regels als voor een alleen werkende werknemer.

Wat mag?

Een werkgever mag de werknemer beschermen tegen ongewenst bezoek, indringers en/of ongewenst gedrag, bijvoorbeeld door hen de mogelijkheid te geven om in- en uitgangen af te sluiten.
Sta alleen werken alleen toe in opdracht van of met toestemming van een leidinggevende en in samenhang met preventieve maatregelen.
Informeer een werknemer die alleen werkt hoe te handelen bij calamiteiten. Hij/zij moet duidelijk en hoorbaar alarm kunnen slaan en goede communicatieapparatuur hebben, zoals (mobiele) telefoon of portofoon.
Iemand die alleen werkt moet kunnen vluchten zonder obstakels tegen te komen. Zorg voor een duidelijke vluchtroute en dat sleutels van deuren (of andere benodigde instrumenten) zichtbaar binnen handbereik zijn om veilig van de werkplek te kunnen vluchten.

Wat helpt?

Via een actuele aanwezigheidsregistratie is bekend wie op welk moment werkt. Dat kan automatisch (via een elektronische pas) of mondeling bij de portier/beveiligingsmedewerker.
Jongeren onder 18 jaar en onvoldoende opgeleide medewerkers mogen niet zonder toezicht alleen werken. Ook bij bepaalde ziektepatronen of medicijngebruik mogen werknemers niet alleen werken. Raadpleeg in dat geval de huis- of bedrijfsarts.
Vraag werknemers naar hun ervaringen in de praktijk met alleen werken. Laat ze incidenten tijdens avond- en nachtdiensten registreren en terugkoppelen aan hun leidinggevende.